медиа центр

ენდოკრინოლოგია მედიცინის ერთ-ერთი ყველაზე ახალგაზრდა და სწრაფად განვითარებადი დარგია. ის შიდა სეკრეციის ჯირკვლების, ანუ ენდოკრინული ჯირკვლების სტრუქტურას, ფუნქციებს, პათოლოგიებს, ჰორმონებს  და ადამიანის ორგანიზმზე მათ ზემოქმედებას შეისწავლის. ენდოკრინოლოგია მჭიდროდაა დაკავშირებული კარდიოლოგიასთან, ოფთალმოლოგიასთან ონკოლოგიასთან, გასტროენტეროლოგიასთან, გინეკოლოგიასთან და მედიცინის სხვა დარგებთან.

ძირითად შიდა სეკრეციის ჯირკვლებს, ენდოკრინული ჯირკვლებს მიაკუთვნებენ ჰიპოთალამუსს, ჰიპოფიზს, ფარისებრ ჯირკვალს, პანკრეასს, ნაწლავების ინკრეტორულ აპარატს, თირკმელზედა ჯირკვლებს, სათესლე ჯირკვლებს და საკვერცხეებს.

ყველა მათგანი  ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერებების სეკრეციას ახდენს, რომლებსაც, ჰორმონები ეწოდებათ. ჰორმონები ნივთიერებებია, რომლებსაც მარეგულირებელი თვისებები გააჩნიათ. ადამიანის ჰორმონალური ბალანსი რთული, კომპლექსური და მყიფე მექანიზმია, ამიტომ მასში არსებული დარღვევების უმეტესობა ადამიანის სხეულის პრაქტიკულად ყველა სისტემას აყენებს ზიანს.

ენდოკრინული დაავადებები  ამა თუ იმ ჰორმონის დეფიციტმა ან ჭარბმა რაოდენობამ შეიძლება გამოიწვიოს. ჰორმონების სინთეზი და სეკრეცია ნერვული სისტემით, კერძოდ, ჰიპოფიზით და ჰიპოთალამუსით რეგულირდება.

თანამედროვე ენდოკრინოლოგიის აქტუალურ პრობლემას ისეთი დაავადებების პრევენცია, დიაგნოსტიკა და მკურნალობა წარმოადგენს როგორებიცაა ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებები: დიფუზური, ტოქსიური ჩიყვი, თირეოდიტი, ჰიპოთირეოზი, ფარისებრი ჯირკვლის ცისტები, კეთილთვისებიანი / ავთვისებიანი სიმსივნეები და შაქრიანი დიაბეტი. ჰიპოთალამურ-ჰიპოფიზური სისტემის დაავადებები:აკრომეგალია, გიგანტიზმი, ჰიპოთალამური სინდრომი, უშაქრო დიაბეტი, ლაქტაციის პრობლემები, პროლაქტინომა. თირკმელზედა ჯირკვლების დაავადებები: თირკმელზედა ჯირკვლის უკმარისობა, თირკმელზედა ჯირკვლების სიმსივნეები, სასქესო ჯირკვლევის ფუნქციების დარღვევები ,ენდოკრინული უშვილობა და აგრეთვე დღეისათვის ფართოდ გავრცელებული დ ვიტამინის ნაკლებობა.  დ ვიტამინის დეფიციტი ნივთიერებათა ცვლის დარღვევას, ნერვულ ქსოვილებში გამტარებლობის დარღვევას და ძვალ-სახსროვანი სისტემის სხვადასხვა პათოლოგიებს იწვევს როგორებიცაა: ძვლის გამოფიტვა, მოტეხილობა.

ენდოკრინულ დაავადებებს, როგორც წესი, გრძელი უსიმპტომო პერიოდი ახასიათებს პათოლოგიური პროცესების შემდგომი გააქტიურებით. ენდოკრინულ დაავადებათა უმეტესობას ხანგრძლივი, ხშირ შემთხვევაში მთელი სიცოცხლის განმავლობაში მკურნალობა და ექიმის მუდმივ მონიტორინგი სჭირდება. შესაბამისად, დაავადების დროული  აღმოჩენა მისი შემდგომი განვითარების და პროგრესირების პრევენციისათვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.

დღესდღეობით, ენდოკრინულ დაავადებათა პრევენცია ცხოვრების ჯანსაღი წესის დაცვით, ბალანსირებული კვებითი რაციონით, ძილის რეჟიმის მოწესრიგებით და სწორად შერჩეული ფიზიკური აქტივობით არის შესაძლებელი.

1)     იმუნოთერაპია ონკო-დაავადებების მკურნალობის ახალი, ეფექტური მეთოდია. რას  გულისხმობს მკურნალობის ეს გზა?

დღეისათვის, იმუნოთერაპია აქტიურად ანაცვლებს მკურნალობის ძველ მეთოდებსა და სტანდარტებს. დროთა განმავლობაში ადამიანის იმუნური სისტემა სხვადასხვა მიზეზის გამო სიმსივნის მიმართ ტოლერანტული ხდება. იმუნოთერაპიის მეშვეობით იმუნური სისტემის გაღვიძება ისე ხდება, რომ მან თავად ამოიცნოს და შეუტიოს მისთვის უცხო და არასასურველ ორგანიზმში მიმდინარე პროცესს. ქიმიოთერაპიის მსგავსად, უმეტესწილად ესეც ინტრავენური გადასხმაა. ჩვენ ვხვდებით ისეთი ტიპის სიმსივნეებს, რომლებზეც ქიმიოთერაპია არ მოქმედებს და სწორედ ამ შემთხვევაში იმუნოთერაპიის ჩატარება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.

2)     რა ხანგრძლივობა აქვს იმუნოთერაპიას და რა გვერდითი მოვლენები ახასიათებს?

ზოგადად, ონკოლოგიური პაციენტის მკურნალობის სტრატეგია მულტიდისციპლინურად იგეგმება. ეს იმას ნიშნავს, რომ ტაქტიკა მხოლოდ ერთი ექიმის გადასაწყვეტი არ არის. გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ონკო-ქირურგი, კლინიკური ონკოლოგი, მორფოლოგი და რადიაციული ონკოლოგი იღებენ მონაწილეობას. ჩვენს კლინიკაში აღნიშნული პრაქტიკაა დანერგილი. ამ მეთოდიკას სამედიცინო შეცდომის რისკი მინიმუმამდე დაჰყავს. იმუნოთერაპიის ხანგრძლივობა ინდივიდუალურად განისაზღვრება და პაციენტის მდგომარეობასა და დაავადების გავრცელების არეალზეა დამოკიდებული. ხშირ შემთხვევაში, პროცესი ხანგრძლივად მიმდინარეობს. როდესაც პაციენტის ზოგადი მდგომარეობა დამაკმაყოფილებელი ხდება და ორგანიზმში  უცხო უჯრედები აღარ შეინიშნება მკურნალობა წყდება და პაციენტი მუდმივი მონიტორინგის რეჟიმზე გადადის. მკურნალობის ამ მეთოდს გაცილებით ნაკლები გვერდითი მოვლენა ახასიათებს. ორგანიზმი ადვილად იტანს მას, პროცესი არ იწვევს თმის ცვენას. მთავარი პირობა სიმსივნის საწინააღმდეგო იმუნოთერაპიის ჩატარებისას, არის პროცესის მართვა პროფესიონალთა გუნდის მიერ და გადასხმასთან ასოცირებული გვერდითი მოვლენების სწორი მენეჯმენტი.

3)     რა მნიშვნელობის მატარებელია მკურნალობის პროცესის ეფექტურობისათვის პაციენტის ემოციური განწყობა?

მკურნალობის დროს განწყობას დიდი მნიშვნელობა აქვს. როცა პაციენტი გენდობა, მშვიდადაა და სჯერა რომ ის აუცილებლად გამოჯანმრთელდება, ასეც ხდება. სასურველია მკურნალობის პროცესში პაციენტმა ყველაფერი ზედმეტი ნერვიულობისა და სტრესის გარეშე აღიქვას და მოცემულობა მშვიდად მიიღოს.

 ჩემს სამედიცინო პრაქტიკაში არაერთი მაგალითია სრულიად უიმედო პაციენტის გამოჯანმრთელების, რაშიც რა თქმა უნდა, დიდი წვლილი მედიცინის მიღწევებს მიუძღვის, თუმცა პაციენტის ბრძოლისუნარიანობას, სიცოცხლის და გამარჯვების  წყურვილს არანაკლები მნიშვნელობა აქვს. ვფიქრობ,  ბრძოლას ამ ვერაგი დაავადების წინააღმდეგ ყოველთვის აქვს აზრი. მითუმეტეს, რომ საბრძოლო იარაღი ყოველდღიურ რეჟიმში გვემატება. საბედნიეროდ, მედიცინაში განსაკუთრებით კი ონკოლოგიაში  საოცარი პროგრესია, რაც კიდევ უფრო იმედისმომცემია როგორც ჩვენთვის, ასევე ჩვენი პაციენტებისთვის.

1)     როგორ ავირიდოთ თავიდან კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გაღიზიანება სადღესასწაულო დღეებში?

ახალი-წლის პერიოდში ჩვენს ორგანიზმს ორმაგი დატვირთვით უწევს მუშაობა. რასაკვირველია, დღესასწაულების დროს დიეტის დაცვა და გემრიელ კერძებზე უარის თქმართულია, თუმცა სასიამოვნო საახალწლო განწყობა კუჭ-ნაწლავის პრობლემებმა რომ არ გაგიფუჭოთ, აუცილებელია გარკვეული კვებითი რეკომენდაციები დავიცვათ, რაც ჩვენს ორგანიზმს ცხარე, მჟავე, ცხიმიანი და კალორიული საკვებით მიღებულ დისკომფორტს აარიდებს. ცხიმიანი კერძები, რომლებიც განსაკუთრებით უხვად გვხვდება საახალწლო სუფრაზე კუჭ-ნაწლავს, პირველ რიგში კი ნაღვლის ბუშტს ვნებს. სწორედ დღესასწაულების ფარგლებში იზრდება ქოლეცისტიტის გამწვავების რისკი, როცა ნაღვლის ბუშტის პრობლემას ნალექისა თუ კენჭოვანი დაავადების სახით ვხვდებით. აღნიშნულ მდგომარეობას დამახასიათებელი ყრუ ან შეტევითი ტკივილი მარჯვენა ფერდქვეშა არეში, პირღებინება, ფაღარათი, შებერილობა და ეპიგასტრიუმის არეში ტკივილი ახასიათებს. გადატვირთული საახალწლო ქართული სუფრის ფონზე კუწ-ნაწლავის მრავალი დაავადება იჩენს თანს. მათ შორის განსაკუთრებით ხშირია: გასტრიტი, ქოლეცისტიტი, გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი და კვებითი ინტოქსიკაციები.

აღნიშნული გართულებების თავიდან აცილება შესაძლებელია თუ კვების ჯანსაღ და სწორ რაციონს შევარჩევთ. გირჩევთ, დღის განმავლობაში ხშირად და მცირე ულუფებით  იკვებოთ. სასურველია, რაციონში მაქსიმალურად ჩავრთოთ ბოჭკოვანი, ნახშირწყლები, ცილები, ხილი, ბოსტენული რომელიც ორგანიზმს ცხიმიანი და მძიმედ მოსანელებელი საკვებისგან განტვირთვაში ეხმარება. მოერიდეთ დიდი რაოდენობით ალკოჰოლს და გაზიან სასმელებს. დღის განმავლობაში დალიეთ ორგანიზმისთვის საჭირო რაოდენობის წყალი. აღნიშნულ რეკომენდაციებთან ერთად სასურველია, კვირაში ერთხელ განტვირთვის დღე მოაწყოთ. ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ფიზიკური დატვირთვა, მოძრაობა, სუფთა ჰაერზე სეირნობა, რათა ზედმეტი სიმძიმე ავირიდოთ თავიდან.

2)     ქართული საახალწლო სუფრის რომელი კერძი ან პროდუქტი აღიზიანებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს განსაკუთრებით?

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს განსაკუთრებით ნიგვზიანი პროდუქტები  აღიზიანებს. ქართულ სუფრაზე ნიგოზი ბევრი კერძის მთავარი ინგრედიენტია. ქართულ საახალწლო სუფრაზე ნიგოზს თითქმის ყველა მთავარ კერძსა თუ ნუგბარში ვხვდებით, როგორებიცაა: გოზინაყი, ჩურჩხელა, საცივი, ფხალეული, ნამცხვრები. სწორედ ამ პროდუქტების ჭარბად მიღება იწვევს ქოლეცისტიტს, გასტრიტს და მათ გამწვავებას. ასევე აღსანიშნავია მაიონეზი, რომელიც არა მარტო კუჭ-ნაწლავისთვის არამედ სხვა სისტემებისთვისაც მავნე და არასასურველი პროდუქტია. მაიონეზის ნაცვლად სალათების შესაზავებლად შეგვიძლია  ზეთისხილის ზეთი გამოვიყენოთ ან მაიონეზი თავად მოვამზადოთ სახლში.

3)     როგორ უნდა ვიკვებოთ დღესასწაულების დროს ისე, რომ ჯანმრთელობის პრობლემები არ შეგვექმნას?

საახალწლო სუფრის მოლოდინი ადამიანებს მთელი წლის მანძილზე აქვთ, თუმცა ისეთი დისკომფორტის და ჩივილების თავიდან ასაცილებლად როგორებიცაა: შებერილობა, სიმძიმის შეგრძნება, ყაბზობა, ღებინება, ფაღარათი, ტკივილი კუჭის ან მარჯვენა ფერდქვეშა არეში, არტერიული წნევის ცვალებადობა და კვებითი ინტოქსიკაციები აუცილებელია კვება დავაბალანსოთ. მათ შორის ბოსტნეულის სალათებით, ადვილად მოსანელებელი მწვანე სალათის ფუცლებით. მივირთვათ ზომიერად დამარილებული, ნაკლებად ცხარე საკვები. რაციონში შეგვიძლია ჩავრთოთ რძის პროდუქტები, ვაკონტროლოთ გაზიანი სასმელის დოზა, დიდი რაოდენობით მივიღოთ წყალი, ხილის კომპოტი, ჩაი, ყავა და ნატურალური წვენები.დღევანდელ ახალ რეალობაში, შეგიძლიათ იმდენი მიირთვათ და ის კერძები მოამზადოთ, რაც თქვენ და თქვენს სტუმრებს ესიამოვნებათ. ძალიან მნიშვნელოვანია მოვუსმინოთ საკუთარ ორგანიზმს, თითოეულ ადამიანს საკუთარი კუჭის ნორმის და დოზის შეგრძნება აქვს, რასაც ყოველთვის უნდა მოვუსმინოთ, შევიგრძნოთ და არ დავკარგოთ.

1)     რა პროცესებთან არის დაკავშირებული ორსულობა?

ორსულობა ქალის ცხოვრებაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გამოწვევაა, რაც ორგანიზმში ნაყოფის ზრდა-განვითარებასთან არის დაკავშირებული. ამ დროს, დედის ორგანიზმის ყველა ორგანოთა სისტემაში  მთელი რიგი ცვლილებები მიმდინარეობს, რაც 9 თვის ბოლოს , ჯანმრთელი ახალშობილის მოვლინებით სრულდება. ორსულობის დროს მნიშვნელოვანია შევინარჩუნოთ როგორც ნაყოფის, ასევე დედის ჯანმრთელობაც, რომლის შეფასების საუკეთესო მარკერი სხეულის წონაა. ორსულობის დროს დედის წონის მატება აუცილებელია,თუმცა აღნიშნულზე დაკვირვებისას რამდენიმე ფაქტორია გასათვალისწინებელი: |დედის საწყისი წონა, ორსულობის ვადა, ნაყოფის/ნაყოფების რაოდენობა. აღნიშნული ფაქტორების გარდა აუცილებელია ისეთი დეტალების მხედველობაში მიღება და გათვალისწინება როგორებიცაა:  ორსულის კვებითი ქცევის (საკვების მიღების სიხშირე,საუზმის გამოტოვება,ბოლო კვების დრო) რაციონის (შემადგენელი პროდუქტების წილობრივი განაწილება) და აგრეთვე ძილ-ღვიძილის თავისებურებები (გაღვიძებისა და დაძინების დრო,თავად ძილის პროცესის მახასიათებლები-დარღვევები). სასურველია, აღნიშნული საკითხების დაგეგმვა ექიმმა პაციენტთან ერთად ორსულობამდე, ე.წ. მოსამზადებელ ეტაპზე მოახდინოს, რათა ორსულობა ენერგეტიკულად უზრუნველყოფილ ორგანიზმში დადგეს.დედისა და ნაყოფისათვის პრობლემებს ქმნის დედის მიერ წონის როგორც გადამეტებული ისე არასაკმარისი  მატება. საზოგადოებაში მომეტებული ყურადღება - წონის მატებას  ეთმობა,რაც პირველ რიგში ექიმის მხრიდან განსაკუთრებულ რეაქციას და ორსულის სათანადო ინფორმირებას საჭიროებს. წონის კონტროლი, კვებისა და ძილის რეჟიმი, ამ ფაქტორების ბალანსი და სწორი დაგეგმვა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რადგან სასურველი ეფექტის მიღწევა, მათი ჰარმონიული(ფიზიოლოგიური)შერწყმის გარეშე წარმოუდგენელია.ჭარბწონიან და მსუქან ორსულებს,აგრეთვე ნორმალური სხეულის მასის ინდექსის მქონეთ,სწორი კვებითი, ძილისა და ფიზიკური აქტივობის არქონის შემთხვევაში შესაძლებელია ერთნაირი ტიპის დარღვევები განუვითარდეთ. ზემოთჩამოთვლილი საკითხების მიმართ დამოკიდებულება, დაგეგმვა და განსაზღვრა ექიმმა საწყის ეტაპზევე უნდა დაიწყოს: ორსულის სხეულის ანატომიური თავისებურებების,ცხიმოვანი ქსოვილის რაოდენობის(ვიზუალურად), ცხიმის განლაგების, ფიზიკური აქტივობის, წონის კორექციასთან და მედიკამენტებთან დაკავშირებით ანამნეზური მონაცემების გათვალისწინებით.

2)     რას მოიცავს ორსულის დიეტა?

აუცილებელია, ორსულის ყოველდღიური რაციონი დაბალანსებული იყოს და 5 ძირითადი საკვები ჯგუფის პროდუქტებისგან შედგებოდეს. ესენია: ცილა, ცხიმი, მარცვლეული, რძის პროდუქტები, ბოსტნეული და ხილი. ცილის შემთხვევაში უპირატესობა ცხოველურ ცილას უნდა მივანიჭოთ. სასურველია საკვები თეფში ორსულმა შემდეგნაირად გადაანაწილოს: თეფშის ნახევარი - ხილი და ბოსტნეული,მეოთხედი ნაწილი - მარცვლეული, ცილა და აგრეთვე რძის პროდუქტები, რომლის მიღებაც ყოველდღიურად არის რეკომენდირებული. აგრეთვე, ბალანსირებული რაციონის შემადგენელი ნაწილია ცხიმები, რომლის წილი ორსულის დღიური რაციონის 30%-ს უნდა შეადგენდეს.

3)     რა გართულებები შეიძლება მოჰყვეს ორსულობის დროს წონის მატებას?

წონის პათოლოგიური მატება ორსულობის დროს დედასაც და შვილსაც უამრავ პრობლემას უქმნის. ეს შეეხება ნაყოფის  ზრდას ,განვითარების ანომალიებს ,ნაადრევ მშობიარობას და ნაყოფის უმწიფრობას,ან პირიქით-დიდი და გიგანტი ნაყოფის განვითარებას მისი შესაძლო ტრავმირებით  მშობიარობის დროს.დადგენილია ორსულის სიმსუქნის|წონის პათოლოგიური მატების კავშირი როგორც დედის, ისე შვილის დიაბეტის განვითარებაში.არსებობს გარკვეული მონაცემები აუტიზმის განვითარებასთან დაკავშირებითაც.ჭარბი წონის მატების დროს არანაკლები ხიფათი ელოდება ორსულს როგორებიცაა: არტერიული წნევის მატება,პრეეკლამფსია,ორსულთა დიაბეტი,სამშობიარო მოქმედების არაეფექტურობა,საკეისრო კვეთის, მაშებისა და ვაკუუმის ,დედის ტრავმატიზმის მაღალი პროცენტული მაჩვენებლები და სხვა.

1)     რას წარმოადგენს კვანძოვანი მიომა?

კვანძოვანი მიომა საშვილოსნოს კუნთოვანი შრის ქრონიკული  დაავადებაა, რომელიც ქალის სრული რეპროდუქციული პერიოდის განმავლობაში, 16-იდან 50 წლამდე შესაძლოა განვითარდეს. დღესდღეობით აღნიშნული დაავადება გაახალგაზრდავდა და ქალის ასაკის საშუალო სტატისტიკურმა პერიოდმა, როცა ამ დაავადების აღმოჩენა ხდებოდა, 30 წლიდან 25 წლამდე გადმოიწია. სამწუხაროდ,  პრაქტიკაში ოპერაცია 22 წლის გოგონასთვისაც ჩამიტარებია.

2)     რა სიმპტომები ახასიათებს აღნიშნულ დაავადებას?

ხშირ შემთხვევაში, პაციენტთა 60%  ექოსკოპიური კვლევის დროს შემთხვევით აღმოაჩენს, რომ მას კვანძოვანი მიომა აქვს. მცირე ზომის კვანძები, რომლებიც საშვილოსნოს კუნთოვან შრეშია განლაგებული, ან საშვილოსნოს ზედაპირზე,  ინტრამურული და სუბსეროზული კვანძები, როგორც წესი კლინიკური ნიშნების და სიმპტომების გარეშე მიმდინარეობს. მაგრამ თუ კვანძი მზარდია და  გარკვეულ ზომას მიაღწევს, კვანძის ზეწოლა შემდეგ ორგანოებზე იჩენს თავს, რომლებიცაა: შარდის ბუშტი, მარცხენა ან მარჯვენა საპროექციო მიდამო, სწორი ნაწლავი და კლინიკური ნიშნები სწორედ ამის შემდეგ იწყებს გამოვლინებას. ეს ნიშნებია: ხშირი შარდვა, შეგრძნება რომ შარდის ბუშტი ბოლომდე არ იცლება ან დისკომფორტი ნაწლავების არეში. ასევე არსებობს სუბმუკოზური კვანძი რომელიც საშვილოსნოს შიგნით ღრუშია განლაგებული. მისი ზომა  შესაძლოა ნახევარი სანტიმეტრი იყოს. მისთვის დამახასიათებელია სისხლისდენა, ჭარბი მენსტრუალური გამონადენი, მენსტრუაციებს შორის სისხლიანი გამონადენი ან ხანგრძლივი მენსტრუაცია, რომელიც არ სრულდება. ადრე ასეთი პაციენტები როგორც წესი საშვილოსნოს ამოკვეთის რისკის ქვეშ იდგნენ, თუმცა დღეს მედიცინის განვითარებასთან და იმ მაღალტექნოლოგიური მეთოდოლოგიის დანერგვასთან ერთად რასაც ლაპაროსკოპია-ჰისტეროსკოპია ქვია საშვილოსნოს შენარჩუნებას უმეტეს შემთხვევაში შესაძლებელია.  ჩვენს გუნდს ქალბატონებისათვის არაერთხელ შეუნარჩუნებია საშვილოსნო და მხოლოდ კვანძები ამოგვიკვეთავს. ბუნებრივია, ეს ყოველივე ქალბატონს შესაძლებლობას აძლევს კიდევ ეზიაროს დედობის სიხარულს.

3)     კვანძოვანი მიომის რა მკურანლობის მეთოდები არსებობს დღეს? 

მიომის სამკურნალოდ ძირითადად ქირურგიული მკურნალობის მეთოდი გამოიყენება. თუ კვანძის ზომა 3 სანტიმეტრს არ აღემატება, ასეთ შემთხვევაში ქირურგიული ჩარევა საჭირო არ არის, თუმცა  აუცილებელია პაციენტი ექიმის დაკვირვების ქვეშ იმყოფებოდეს, მდგომარეობა ექოსკოპიით აკონტროლოს და ნახოს იზრდება თუ არა კვანძი. განლაგებას და კვანძის მდებარეობას ამ შემთხვევაშიც,  დიდი მნიშვნელობა აქვს. თუ საქმე სუბმუკოზურ კვანძთან გვაქვს, ანუ საშვილოსნოს ღრუში მდებარე კვანძთან, იქ  არსებული ნახევარსანტიმეტრიანი კვანძიც კი, ქირურგიული ჩარევის პირდაპირი ჩვენებაა. თუმცა აქვე მსურს აღვნიშნო, რომ კვანძოვანი მიომის ამოღებით და საშვილოსნოს შენარჩუნებით, ყველაფერი არ  სრულდება და მომავალში კვანძის გაჩენის ალბათობა კვლავ არსებობს, რადგან კვანძოვანი მიომა სამწუხაროდ საშვილოსნოს კუნთოვანი შრის ქრონიკული დაავადებაა. ამიტომ ქალის მთლიანი რეპროდუქციული პერიოდის მანძილზე სანამ საკვერცხეები ფუნქციონირებს , კვანძის განვითარების ალბათობის რისკი არის. სამედიცინო პრაქტიკაში ვიყენებთ პრევენციულ მეთოდებს, რომელთაც ოპერაციის გაკეთების შემდგომ მივმართავთ, რათა კვანძების გაჩენის რისკი შევამციროთ. მას შემდეგ რაც, კვანძის ამოღება, და მისი მორფოლოგიური კვლევის ჩატარება მოხდება და გავიგებთ რა სახის კვანძთან გვაქვს საქმე, დაავადებების პრევენციის მიზნით, შესაძლოა ჰორმონალური მკურნალობა დაინიშნოს, რათა  ახალი კვანძი არ განვითარდეს. თუმცა გარანტირებულად ახალი კვანძის გაჩენისგან დაცვა არც ჰორმონალური მკურნალობაა, რადგან მედიკამენტის მოხსნისთანავე კვანძის გაჩენის ალბათობა ისევ იზრდება. 

1. რამდენად ხშირად იჩენს თავს პნევმონია პოსტკოვიდურ ფაზაში?

კორონავირუსით გამოწვეული პნევმნონიის დროს ალვეოლების მიმდებარე ქსოვილი შუპდება. შეშუპებული ქსოვილის ზეწოლის შედეგად, ალვეოლები იჭმუხნება, ფილტვებში მცირდება სისხლის მიმოქცევა და ჟანგბადის მიმოცვლა. აღნიშნული მდგომარეობა  რენტგენში არამკაფიო დაჩრდილვით, მკვეთრი საზღვრების გარეშე ვლინდება, ხოლო კომპიუტერული ტომოგრაფიით, დაბურული მინის სინდრომი იჩენს თავს. კოვიდპნევმონია ტიპური პნევმონიისგან განსხვავებით, თანდათანობით, მშრალი ხველით იწყება, ანთება ხშირ შემთხვევაში ორმხრივია, დიდ ფართობს მოიცავს და სწრაფად ვითარდება. დამახასიათებელი სიმპტომებია: ჰაერის უკმარისობა, სპაზმი მკერდის არეში, სატურაციის ვარდნა, ქოშინი და ფილტვების შეშუპება. პოსტკოვიდურ ფაზაში პნევმონია ხშირად იჩენს თავს. გამოჯანმრთელებული პაციენტების 20%-ზე მეტს შესაძლოა კვლავ დაუბრუნდეს კოვიდის სიმპტომები. კვლევების უმეტესობა ამ ყოველივეს მიზეზად, ვირუსის პერსისტენციას ასახელებს, რაც ვირუსის სხეულში დიდხანს დარჩენას და ხელსაყრელ მომენტამდე CD4 უჯრედებში ანუ თ ლიმფოციტებში დამალვას გულისხმობს.

2. შესაძლებელია თუ არა პოსტკოვიდური დაზიანების რისკის წინასწარი შეფასება?

რისკის წინასწარი შეფასება მხოლოდ ერთეულ შემთხვევებშია შესაძლებელი. დაავადების გადატანის შემდეგ, კლინიკურ და ლაბორატორიულ მაჩვენებლებში შენარჩუნებული ცვლილებები გახანგრძლივებული კოვიდის მანიშნებელია. მკურნალობის და სარეაბილიტაციო კურსის სწორად წარმართვისთვის დაახლოებით ერთწლიანი მონიტორინგის ჩატარებაა საჭირო, კლინიკური და ლაბორატორიული მაჩვენებლების კონტროლით. 

3. რა სახის მკურნალობის ჩატარებაა რეკომენდირებული პოსტკოვიდური პნევმონიის სამკურნალოდ?

კორონავირუსის შემდეგ, ორგანიზმის აღდგენა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. პოსტკოვიდური სინდრომის მკურნალობა კლინიკური მიმდინარეობის მრავალფეროვნების გათვალისწინებით, სელექტიური და სიმპტომურია. გამოიყენება როგორც ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (ჰორმონები) ისე ანტიკოაგულანტები, ჟანგბადის თერაპია და ვიტამინები. აგრეთვე, რეკომენდებულია, დიდი რაოდენობით სითხის მიღება  და ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა.

4. რა ტიპის სარეაბილიტაციო კურსი უნდა ჩაიტარონ პაციენტებმა ფილტვების აღსადგენად?

პნევმონიის დროს, ფილტვებს კომპლექსური რეაბილიტაცია ესაჭიროება. ამ დროს რეკომენდირებულია, ცილებით, ვიტამინებით,მინერალებით მდიდარი საკვების მიღება, ფიზიკური აქტივობა და სუნთქვითი ვარჯიშები. სასურველია, ხშირი და რეგულარული დასვენება, რათა თავიდან ავირიდოთ გადაღლა. კოვიდ 19-ისგან გამოჯანმრთელების პროცესში წამყვანია სუნთქვითი ფუნქციის აღდგენა. ფილტვის რეაბილიტაციის ძირითადი მეთოდი სუნთქვითი ვარჯიშების ჩატარებაა, რომელიც კარგად განიავებულ ოთახში ან სუფთა ჰაერზე უნდა შესრულდეს, უზმოზე ან ჭამიდან 2-3 საათის შემდეგ. სუნთქვითი ვარჯიშების შედეგად, იკლებს სუნთქვის სიხშირე, ქოშინი, ხოლო სუნთქვითი მოცულობა იზრდება. ნებისმიერი სარეაბილიტაციო ღონისძიების ჩატარებამდე, აუცილებელია პაციენტის კლინიკური მდგომარეობა ექიმის მიერ იყოს შეფასებული.

,,კარაპს მედლაინი’’ პაციენტებს ნივთიერებათა და ენერგეტიკული ცვლის ანალიზატორს, Metachek-ის ფართო გამოყენების აპარატს სთავაზობს. აპარატი  ჩასუნთქულ და ამოსუნთქულ ჰაერში კონკრეტული აირების კონცენტრაციას ზომავს და მოხმარებული ჟანგბადის მიხედვით ადგენს, თუ როგორია პაციენტის მეტაბოლიზმი, ანუ ნივთიერებათა ცვლა.

აღნიშნული მეთოდით მეტაბოლური მაჩვენებლების გაზომვას არაპირდაპირი კალორიმეტრია ეწოდება. კვლევა კვებიდან 4 საათის გასვლის შემდეგ ტარდება. პროცედურის დროს პაციენტი შერეული ტიპის სუნთქვიდან  პირით სუნთქვაზე გადადის, რისთვისაც იკეტება ცხვირით სუნთქვა და პაციენტს პირში სპეციალური პლასტმასის მილი თავსდება, რომლის გავლითაც ჩასუნთქული და ამოსუნთქული ჰაერის ნაკადი აპარატში შედის და გამოდის. მოსვენებულ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანის მიერ მოხმარებული ჟანგბადის გაზომვა 8-10 წუთის განმავლობაში ხორციელდება. ამასთან, აპარატი პაციენტის შესახებ წინასწარ შეყვანილ პარამეტრებს ითვალისწინებს როგორებიცაა: სხეულის მასის ინდექსი,  ცხოვრების წესი და ამის გათვალისწინებით,  შესაბამის დასკვნას იძლევა.

ინდივიდუალურ ენერგეტიკულ მოთხოვნილებებზე დაყრდნობით, მეტაბოლური მაჩვენებლის კვლევა ორგანიზმისთვის საჭირო ყოველდღიური კვებითი რაციონის გეგმის შედგენის შესაძლებლობას იძლევა. შესაბამისად, აღნიშნული კვლევა წარმატებით გამოიყენება:

• წონის მართვისთვის;
• მაღალი რისკისა და ჭარბწონიანი ორსულების მართვაში;
• ნივთიერებათა ცვლის დარღვევით მიმდინარე დაავადებების მართვისთვის;
• დიეტოლოგიასა და ნუტრიციოლოგიაში.

მაგალითისთვის მოვიყვანოთ შაქრიანი დიაბეტი, რა დროსაც პაციენტს ჰორმონი ინსულინი ენიშნება, მისი ეფექტურობა  სისხლში გლუკოზის დონით განისაზღვრება, მაგრამ დარეგულირდა თუ არა პაციენტის ნივთიერებათა ცვლა - უცნობია. თუ შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტის ენერგეტიკული ბალანსი უარყოფითია, მხოლოდ გლუკოზის დონის დარეგულირება არ იქნება საკმარისი და ის შესაძლოა კვების რეჟიმისა და რაციონის გადახედვას საჭიროებდეს. სწორედ ამ საჭირო მიდგომისა და ტაქტიკის შემუშავების შესაძლებლობას იძლევა MetaChek- ის აპარატი.

ასეთივე წარმატებით შეიძლება აპარატის გამოყენება სპორტულ მედიცინასა და რეანიმაციული პაციენტების მართვაში, რათა მათ შესაბამისი კვების რაციონი დაენიშნოთ, ხოლო  სპორტსმენების შემთხვევაში, საჭიროებისამებრ, ფიზიკური აქტივობაც.

MetaChek-ის საშუალებით ჩატარებული კვლევა დაავადების დიაგნოსტიკაში, მართვაში, მკურნალობის დანიშვნასა და შემდგომ მონიტორინგში
საფუძვლად ედება ექიმის გადაწყვეტილებებს.

ამასთან, აღსანიშნავია, რომ ,,კარაპს მედლაინი’’ პოლიკისტოზური საკვერცხის დიაგნოზის მქონე 15-დან 21 წლამდე ასაკის პაციენტებს, არაპირდაპირი კალორიმეტრიის კვლევას უფასოდ სთავაზობს, რომლის მიზანი ჰორმონალური პრეპარატების დანიშვნისგან თავის მაქსიმალურად არიდება და კვების რეგულირებით დაავადების მართვაა. აღნიშნული კვლევის ჩატარების დაფინანსება მოიპოვა და კლინიკაში მას მეან-გინეკოლოგი, მედიცინის აკადემიური დოქტორი და პროფესორი ბესარიონ ტყეშელაშვილი ატარებს.

 ,,კარაპს მედლაინი’’ პაციენტებისთვის მაღალი ხარისხის სამედიცინო  მომსახურების მიწოდებას უზრუნველყოფს. კლინიკაში არსებული MetaChek-ის აპარატი ყოველი 2000 კვლევის შემდგომ, ყოველწლიურ განახლებას ათენში გადის.

1)     რა არის მუცლის თიაქარი და როგორია დაავადების პირველადი სიმპტომები?

მუცლის თიაქარი დაავადებაა, რომლის დროსაც მუცლის ღრუში მდებარე ორგანოები მუცლის ზედაპირზე მუცლის ღრუდან (თიაქრის ხვრელებით) გარეთ გამოდიან.

მუცლის თიაქრის პირველად სიმპტომებს წარმოადგენს:

• სიმსივნური წარმონაქმნის არსებობა მუცლის წინა კედელზე
• მუცლის ტკივილი
• გულისრევა
• ღებინება
• ყაბზობა
• დამახასიათებელი ტკივილი სიარულის, ვარჯიშის, ხველების დროს

2)     როგორ ვუმკურნალოთ მუცლის თიაქარს?

ქირურგიული ჩარევა თიაქრის აღდგენის ერთადერთი საშუალებაა. თიაქრის აღდგენის ქირურგიული მეთოდის შერჩევისას გასათვალისწინებელია რიგი ფაქტორები:

• ინდივიდუალური და დიფერენცირებული ქირურგიული მკურნალობის შერჩევა
• თიაქრის მდებარეობა და ფორმა
• პათოგენეზი
• მუცლის კედლის ქსოვილების მდგომარეობა და ზომა
• თიაქრის დეფექტის ზომა
• პაციენტის ზოგადი მდგომარეობა
• თანმხლები დაავადებების არსებობა (შაქრიანი დიაბეტი, ჰიპერტონია, ალერგია და სხვა...)

3)     როგორია მუცლის ღრუს თიაქრის პოსტ-ოპერაციული პერიოდი?

დღესდღეობით, მუცლის ღრუს თიაქრის ოპერაცია როგორც ღია ასევე ლაპაროსკოპიული წესით ტარდება. ლაპაროსკოპიული წესით ჩატარებული ოპერაცია ხასიათდება ნაკლებ ტრავმული, მარტივი სარეაბილიტაციო პერიოდით და ამასთანავე ხელს უწყობს დაავადების რადიკალურ მკურნალობას.

მუცლის ღრუს თიაქრებთან ერთად, გავრცელებულია ჭიპის, საზარდულის ცალმხრივი და ორმხრივი (ძირითადად კაცებში), ბარძაყის (ძირითადად ქალებში) და დიაფრაგმის საყლაპავის ხვრელის თიაქრები. რაც შეეხება დიაფრაგმის საყლაპავის ხვრელის თიაქარს, მისი მკურნალობა ჩვენს კლინიკაში  ლაპაროსკოპიული მიდგომით (უსისხლო მეთოდით) ხორციელდება. აღნიშნული მეთოდით ტარდება მანიპულაცია დიდი თიაქრების შემთხვევაშიც. ღია ქირურგიული წესით ჩატარებული  ოპერაცია, დიდი თიაქრების დროს პაციენტისთვის ძალიან ტრავმულია  და თანამედროვე ქირურგიაში იშვიათად გამოიყენება.